Wokół fortyfikacji Gdańska nad Opływem Motławy

Krzysztof Kochanowicz

24 lutego 2012 (artykuł sprzed 12 lat)

Opinie (32)

Zima, czy nie zima, najlepsze są spontaniczne wycieczki po pracy.

Zachowane dziś fragmenty systemu fortyfikacji Gdańska nadal imponują pod względem skali. W dużych miastach europejskich, w których zbudowano podobne fortyfikacje zostały prawie całkowicie zlikwidowane ustępując miejsca potrzebom rozwijających się aglomeracji. W Gdańsku, nad Opływem Motławy prowadzi deptak rekreacyjny, którym udać się można na ciekawą wycieczkę zarówno pieszo jak i rowerem. Drogą wodną zaś zwiedzić te ciekawe miejsca z kajaku lub łódki.

Jak wspomniał gdański historyk, Jakub Szczepański, na naszych oczach niszczeją, lub co gorsza, niszczone są pozostałości wspaniałego dzieła sztuki inżynierskiej, militarnej i architektonicznej, jaką był system obronny Gdańska i związane z nim urządzenia hydrotechniczne. Południowa ostroga Kamiennej Śluzy już prawie nie istnieje. Obok rozsypują się XVII-wieczne budynki Bramy Nizinnej i młyna. Zasypywana jest jedna z nielicznych w Europie fos. Warto więc przypomnieć, że zabytki Gdańska to nie tylko fasady kamienic na Głównym Mieście!

Bastiony nad fosą:

Ziemno - murowane fortyfikacje znajdujące się nad Opływem Motławy stawiały w przeszłości Gdańsk w rzędzie najbardziej umocnionych miast. Pozostałości tych budowli podziwiać można m.in. na Dolnym Mieście. Na mapie Gdańska obszar ten wyróżnia się jako "ząbkowany" fragment okręgu. To fosa obronna, do której wody dostarczała Motława - stąd też jej nazwa: Opływ Motławy. Dawniej, taka fosa otaczała stary Gdańsk dookoła, przechodząc między innymi dworzec PKP w Gdańsku Głównym.
Nad pozostałym do dzisiaj fragmentem Opływu Motławy zachowało się kilka bastionów. W najlepszym stanie są: św. Gertrudy, Żubr, Wilk, Wyskok, Miś oraz Królik. Przy ul. Grodzą Kamienna, znajduje się również zabytkowa śluza oraz wrota przeciwpowodziowe. Ten obiekt ma bardzo duże znaczenie dla ochrony przeciwpowodziowej Gdańska. Przez śluzę rzeka Motława wpływa do centrum miasta. W przeszłości śluza mogła być wykorzystywana do obrony przed nieprzyjaciółmi atakującymi z południa. Gdyby śluzę zamknięto, zostałyby zalane tereny na południe od bronionego miasta, czyli dzisiejsze osiedle Olszynka.

Kamienna Śluza:

Jest jednym z najważniejszych w Gdańsku urządzeń przeciwpowodziowych. Kiedyś istniał tu młyn wodny. Dziś jednak pozostały po nim jedynie mury. Na śluzie, po wschodniej jej stronie, w wewnętrznej komorze, zaznaczono jak wysoko sięgał poziom wody podczas największej powodzi w Gdańsku w 1829 roku. Godne uwagi są mocne również wrota przeciwpowodziowe. Zamykają się one samoczynnie, gdy woda cofa się Motławą. Zabezpieczają one Olszynkę przed zalaniem, w razie napływu wód morskich. Gdyby doszło do uszkodzenia wrót, depresyjnym terenom w Gdańsku grozi zalanie.

Brama Nizinna:

Wzniesiono ją w 1626 roku. Znajduje się między fortyfikacjami ziemnymi bastionów św. Gertrudy oraz Żubr. Przez tę bramę prowadzi jedna z ważniejszych tras z centrum Gdańska na Olszynkę. Wskutek wstrząsów, spowodowanych przejazdami ciężkich aut, zabytek bardzo ucierpiał. Trzeba było podeprzeć go drewnianymi belkami. Brama Nizinna od dziesięcioleci wykorzystywana jest przez artystów - plastyków.

Kopce bastionów oraz pozostałości innych zabytkowych budynków zobaczyć można poruszając się deptakiem nad Opływem Motławy. Warto również wspiąć się na szczyt jednego z bastionów, z których rozpościera się przepiękna panorama na starówkę Gdańska oraz Dolne Miasto. Nieopodal wiodą również szlaki turystyczne, którymi przy okazji można udać się w kierunku Żuław Gdańskich, np.: Szlak Motławski - pieszy i rowerowy oraz Szlak Mennonicki.

Materiał zrealizowali: Piotr Bartoszewicz i Krzysztof Kochanowicz [GR3miasto]

Więcej ciekawych tras znajdziecie na stronie: Grupy Rowerowej 3miasto

Dołącz do ludzi pozytywnie zakręconych
O naszych inicjatywach, rajdach i wycieczkach dowiesz się regularnie odwiedzając Portal Trojmiasto.pl lub bezpośrednio wpisując się na listę sympatyków grupy GR3miasto. Jeśli chcesz być na bieżąco informowany co organizujemy, napisz do nas e-mail: gr3miasto@gmail.com

Krzysztof Kochanowicz

Parametry trasy

Region Trójmiasto i okolice
Długość trasy 10 km
Poziom trudności łatwy

Znajdź trasę rowerową

Miejsca

Grupa Rekreacyjna 3miasto Chwaszczyno, Chopina 13
5.8 Imprezy - organizacja, animacje 1 miejsce

Opinie (32) 10 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-02-24 15:10

piękne tereny...przyroda...jestem stałym juz bywalcem..interesuję się nawet zamianą mieszkania....polecam gorąco..o każdej porze roku a majowa jest wyjątkowa bo i chór żabiego rechotu słychać bardzo góśno...

12 lat
- 4 4
Twoja opinia

Zmień treść

piękne tereny...przyroda...jestem stałym juz bywalcem..interesuję się nawet zamianą mieszkania....polecam gorąco..o każdej porze roku a majowa jest wyjątkowa bo i chór żabiego rechotu słychać bardzo góśno...
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-02-25 09:58

Adamowicz woli niemców kupujących tandetę niż inwestować w ciekawe zabytki.. (1)

Przecież taka fosa to niesamowita sprawa, ale widać nie liczy się stare, a liczą się nowe betony

12 lat
- 6 0
Twoja opinia

Zmień treść

Przecież taka fosa to niesamowita sprawa, ale widać nie liczy się stare, a liczą się nowe betony
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2012-02-26 08:59
  
  nowe betony
  
  To prawda . Gdańsk ze swoją historią to Polska" perła".Nowe dudynki wypierają te gustowne kamienice , urocze zakątki z małymi skwerkami itp.Dolne miasto to ostatki tej Gdańskiej architektury. Przy sposobie myślenia naszych miejskich władz niebawem Tam tylko nowe zagości .
  
  ...
  12 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  To prawda . Gdańsk ze swoją historią to Polska" perła".Nowe dudynki wypierają te gustowne kamienice , urocze zakątki z małymi skwerkami itp.Dolne miasto to ostatki tej Gdańskiej architektury. Przy sposobie myślenia naszych miejskich władz niebawem Tam tylko nowe zagości .
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-06-29 09:50

Te tereny to dobra trasa tranzytowa np. z Chełmu na Stogi. Są piękne widoki , nie ma samochodów i omija się ścisłe Centrum Gdańska , co jest ważne zwłaszcza w okresie jarmarku. Wypróbowałem ja wczoraj

WOJT
11 lat
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

Te tereny to dobra trasa tranzytowa np. z Chełmu na Stogi. Są piękne widoki , nie ma samochodów i omija się ścisłe Centrum Gdańska , co jest ważne zwłaszcza w okresie jarmarku. Wypróbowałem ja wczoraj
Regulamin dodawania opinii