Obuwie rowerowe, jakie wybrać?

Podobno większość rowerzystów, która zasmakowała jazdy jednośladem w specjalnym obuwiu - dzięki któremu wpinają się w pedały zatrzaskowe, nie powróciłaby do tradycyjnych platform i naciskania na nie np. w trampkach. Pozostali zapewne jeszcze nie posiadają takich butów lub obawiają się, że nie zdążą zejść z roweru w sytuacji, która tego wymaga, a jak już zejdą, to uważają, że nie sposób w tych butach chodzić. Skąd bierze się zażyłość wobec rowerowego obuwia? Czy w butach rowerowych można w ogóle chodzić? Jakie buty wybrać na początek przygody z zatrzaskami?

Jako sprzedawca akcesoriów rowerowych zauważyłem, że obuwie do pedałów zatrzaskowych to poza kaskami najczęściej kupowany produkt wśród cyklistów. Biorąc pod uwagę fakt, że rower to na tyle wdzięczny pojazd, że jeździć można na nim praktycznie w każdych butach, duży popyt na specjalistyczne buty do wpinania się mógłby dziwić. Gdy jednak poważniej trenujemy np. bieganie, kupujemy buty do biegania, dlaczego więc inaczej miałoby być z jazdą na rowerze? Należy pamiętać, że ten specjalny rodzaj okrycia wierzchniego stopy wraz z dedykowanymi pedałami, ma na celu zwiększenie efektywności jazdy, zmniejszenie ryzyka wystąpienia kontuzji powstałej np. w wyniku ześlizgnięcia się stopy z platformy oraz poprawę komfortu jazdy. Wygląd, wykonanie, dbałość o wygodę stopy jaką oferują producenci obuwia rowerowego, czyni je niezwykle popularnym, pomocnym i dopracowanym produktem.

Wybór odpowiednich butów na rower powinien być ściśle związany z preferowanym stylem jazdy i rowerem jaki się posiada. Poszczególne typy obuwia różnią się od siebie dość znacznie, dlatego tak istotne jest zadanie sobie przed ich zakupem pytania: "w jakim terenie będę używał butów rowerowych?"

Jakie buty do jazdy na rowerze?

Obuwie do rowerów górskich

Osobom czerpiącym przyjemność z jazdy terenowej sugeruje się wybór obuwia rowerowego z widocznymi od strony podeszwy, charakterystycznymi czterema otworami w blaszce, do której przykręca się bloki. Patent firmy Shimano, bo o nim tu mowa, pozwala na instalację bloku w zagłębieniu podeszwy między bieżnikiem, dzięki czemu zejście z roweru i krótki spacer będzie w takim obuwiu jak najbardziej możliwy. Bieżnik podeszwy butów do MTB jest charakterystycznie masywny, a im bardziej agresywny, tym łatwiej np. podejść pod górę, z którą nie możemy sobie poradzić z perspektywy siodła. Aby jeszcze mocniej "wgryzać się" w glebę, wiele modeli butów do jazdy górskiej wyposażona została w otwory na tzw. kołki, które znajdują się w przedniej części podeszwy. Prócz możliwości chodzenia, podchodzenia i schodzenia, obuwie przeznaczone do jazdy górskiej powinno zwiększyć jej efektywność, jak i zapewnić większą kontrolę nad bicyklem podczas np. skoków nad przeszkodami. Do cech charakterystycznych omawianego typu okrycia wierzchniego stopy należą także: specyficzne zwężenie cholewki w jego przedniej części, zadarty czub oraz słuszna ilość siateczki oraz dziurek, która zapewni dobrą wentylację.

Oczywiście nie do każdego stylu jazdy górskiej najlepsze są wyłącznie pedały i buty SPD. Przy okazji np. enduro często rozsądniejszym rozwiązaniem są platformy z pinami, ale tylko w połączeniu ze specjalną, gumową podeszwą specjalistycznego obuwia. Być może mniej wydajnie transferują energię, ale za to zapewniają możliwość szybszego zejścia z pedałów, a przy okazji pomogą początkującemu rowerzyście nauczyć się techniki jazdy w trudnym terenie. Charakteryzują się także pancerną cholewką, która ulży palcom podczas uderzenia np. w kamień.


Obuwie do rowerów szosowych (także triathlonowych)

Kojarzycie zapewne tych wszystkich śmiesznie chodzących, stukających butami o podłoże kolarzy. Z czego to wynika? Otóż w odróżnieniu od podeszwy obuwia MTB, szosowe nie posiada charakterystycznego zagłębienia, w którym mógłby "schować się" blok. Spód buta szosowego jest praktycznie płaski nie licząc obcasa, dzięki któremu można w ogóle dotrzeć pieszo do roweru. Płaska podeszwa w połączeniu z szerokim blokiem, który mocuje się za pomocą trzech śrub, pozwala przenieść maksymalną energię nóg na ruch kół roweru. Brak bieżnika motywowany jest wyżej opisaną większą efektywnością jazdy, a także zmniejszeniem masy oraz poprawą aerodynamiki. Jeżeli chodzi o cholewkę, to różnic - poza brakiem elementów ochronnych w obuwiu szosowym, właściwie nie ma. Warto po prostu wybrać te, które zapewnią odpowiednią wentylację.

Przy okazji obuwia szosowego warto wspomnieć o specyficznych butach triathlonowych. Pod względem podeszwy nie różnią się one od wyżej opisanego rodzaju okrycia stopy, jednak ich cholewka zasługuje na kilka słów. Wykonana jest bowiem z miękkich materiałów, aby gołe stopy w trakcie wielokilometrowej trasy czuły należny im komfort. Zanim jednak dojdzie do drugiego etapu triathlonowych zawodów warto jak najszybciej poradzić sobie w strefie zmian. Jednym z najtrudniejszych zadań zawodnika jest właśnie założenie butów rowerowych, dlatego też powstały w tej materii różne udogodnienia. Cholewka obuwia triathlonowego posiada w jej tylnej części pętelkę lub haczyk służące do zamocowania gumki, dzięki której but w idealnej pozycji czekać będzie na atletę, ponadto dwa rzepy dla szybkiego i łatwego wsunięcia stopy oraz charakterystyczne ucho zamontowane na pięcie buta, pozwalające ostatecznie go założyć.

Obuwie turystyczne

Jeśli jeździsz rekreacyjnie i nie zamierzasz ścigać się na szosie lub podczas zawodów MTB, a mimo wszystko pociąga cię możliwość efektywniejszej jazdy przy pomocy butów i pedałów zatrzaskowych, to nic straconego. Producenci zadbali także o rowerzystów wybierających ten styl jazdy. Obuwie turystyczne przystosowane jest więc do systemu SPD i analogicznie do okrycia stopy w wersji górskiej, istnieje możliwość zamontowania bloku pomiędzy bieżnik. Dodatkowo ze względu na wykorzystanie dość miękkiej i sprężystej podeszwy - w porównaniu do poprzednich rodzajów butów, chodzenie w nich to przyjemność. Wybrać możemy też interesującą nas wersję cholewki: wodoodporne dla turystów, którym nie straszna żadna aura lub bardziej przewiewne dla ceniących sobie komfort. Dość interesującym zjawiskiem są wśród butów turystycznych - sandały SPD. Do ich głównych atutów zaliczyć należy najwyższą z możliwych wentylację oraz ze względu na niewielką ilość zastosowanych materiałów są to buty, które najszybciej wysychają - w przypadku kilkudniowej wycieczki to argument nie do podważenia.

Buty na rower a sztywność podeszwy

Kiedy już zawęzimy obszar poszukiwań butów, do tych odpowiadających naszemu stylowi jazdy, zetkniemy się z kolejnym, szerokim aspektem sztywności podeszwy obuwia rowerowego. Jeśli w przypadku tych turystycznych interesująca nas aktualnie kwestia schodzi na dalszy plan, ponieważ większość z nich jest odpowiednio miękka, to przy okazji obuwia górskiego lub szosowego wybór odpowiedniej sztywności ma znaczenie. Tutaj z pomocą przychodzą często indeksy sztywności podeszwy. Mianowicie im wyższa cyfra zapisana jest na spodzie buta, tym jest on twardszy. Oczywiście nie każdy producent obuwia opisuje ich sztywność, jednak zauważalny jest fakt, że im mocniejsza podeszwa tym droższy but.

Nawet jeśli dysponujemy dużą ilością pieniędzy i pragniemy kupić wyjątkowe, pierwsze buty na rower, to nie warto wybierać tych najsztywniejszych. Jazda w pedałach zatrzaskowych i tak zwiększy efektywność jazdy, a wspomaganie jej od razu bardzo twardą podeszwą spowoduje, że odczujemy dyskomfort. Na początek warto więc wybrać te, których indeks nie przekracza 8, co oznacza najczęściej nylonową podeszwę, która przyniesie połączenie wysokiego transferu energii i wygody jazdy. Spody obuwia wykonane z włókna węglowego pozostawić warto osobom, które przyzwyczaiły się do dużej sztywności podeszwy i wymagają od okrycia wierzchniego stopy niewielkiej wagi, a ich nogom nie przynosi to już dyskomfortu.

Warto wspomnieć w tym miejscu o nowości od marki Scott, która w przyszłym sezonie pojawi się na półkach sklepowych. Oto projektanci tej popularnej firmy proponują swoim zaawansowanym klientom - kolarzom niezwykłe buty rowerowe, w których nie tylko podeszwa będzie zrobiona z włókna węglowego. Wyobraźcie sobie idealnie dopasowaną cholewkę, która się nie "rozbija", ponieważ wykonana jest tak jak podeszwa z karbonu. Wykorzystano do jej stworzenia kompozyt nazwany Carbitexem CX6, dzięki któremu cholewka jest zarówno sztywna, jak i wygodna co zapewnia maksymalne przeniesienie energii podczas pedałowania. Oczywiście nikt bogatemu nie zabroni, ale cena ponad 2000 zł sugeruje, że obuwie to przeznaczone jest raczej dla kolarzy, którym sprzęt sponsoruje team.

Rodzaje wiązań butów na rower

Oprócz dostosowania obuwia do stylu jazdy oraz wyboru najlepszej dla nas sztywności podeszwy, warto wziąć pod uwagę pod jakim mechanizmem wiązania buta naszej stopie jest w nim najwygodniej.

Rzepy

Najpopularniejszym sposobem zaciskania cholewki na stopie są w przypadku butów szosowych i górskich trzy rzepy Velcro. To proste, dość wytrzymałe i lekkie rozwiązanie stosowane jest w obuwiu rowerowym już od dawna. Występuje najczęściej przy butach za ok. 300 - 400 złotych. Plusem ich wykorzystania jest łatwość obsługi, minusem zaś konieczność zatrzymania się, aby je poprawić w razie konieczności. Przy okazji wyższych modeli stosuje się jeden lub dwa rzepy w kombinacji z klamrą lub systemem BOA.

Klamra

Kolejnym, dość już wysłużonym patentem jest klamra. Występuje najczęściej w kombinacji z dwoma rzepami w butach za cenę od ok. 350 do 600 złotych. Klamra zaciska się na ząbkowanym pasku, przez co dość sztywno trzyma stopę w bucie. Do jej zalet należy uznać możliwość regulacji nawet podczas jazdy i wysoką odporność na błoto oraz wodę. Zostaje powoli wypierana przez popularny i bardziej płynny w regulacji system BOA.

BOA

System pokrętła i żyłki zwany BOA znany jest wszystkim, którzy mieli do czynienia ze snowboardem. To prosty i - wbrew obawom większości klientów, wytrzymały patent. Pozwala idealnie dopasować but do stopy i zapewnia przy tym dużą wygodę. Jeżeli jeszcze przed paroma laty występował jedynie w butach z górnej półki, to teraz wykorzystywany jest właściwie od najniższego do najwyższego modelu obuwia MTB lub szosowego, a także w butach turystycznych. Warto dodać, że to idealny patent dla osób, które posiadają wysokie podbicie stopy.

Sznurówki

Klasyka wraca wszędzie. Tradycyjna sznurówka wróciła do łask zarówno w obuwiu górskim, jak też szosowym i trzeba przyznać, że w połączeniu ze zgrabną cholewką wysokich modeli wygląda imponująco. Jak wiadomo sznurówka może się jednak luzować, co może doprowadzać do jej rozwiązania, a tego z poziomu roweru nie naprawimy. Sznurowadła są dobrym sposobem na wiązanie butów turystycznych, zwłaszcza kiedy wspomagane są rzepem Velcro.

Czy warto kupić buty na rower?

Wybór butów rowerowych to wbrew pozorom nie taka prosta sprawa. Po pierwsze warto zastanowić się czy styl jazdy, który preferujemy oraz częstotliwość używania roweru w ogóle wymaga wydania dość sporej sumy pieniędzy na zestaw: obuwie plus pedały. Na pewno posiadanie butów rowerowych nie skazuje nas na ich wykorzystywanie wyłącznie na rowerze, bowiem w większości z nich da się też pochodzić. Odpowiednio dobrany rozmiar obuwia rowerowego nie powinien pozwalać ani dotykać najdłuższym palcem czubka buta od wewnątrz, ani też powodować, że wysuwać będzie się z niego pięta. Ostatecznym i najważniejszym kryterium prawidłowego dobrania obuwia rowerowego powinna być wygoda, bez której nawet model w najbardziej pasującym malowaniu, okaże się dręczącym gadżetem.

We wcześniejszych naszych artykułach pisaliśmy także o zimowych butach SPD