Dwór Młyniska na Zielonym Trójkącie

Krzysztof Kochanowicz

8 grudnia 2011 (artykuł sprzed 12 lat)

Opinie (27)

Jeśli kiedykolwiek będziecie mieli okazję zagłębić się w tereny przemysłowe Gdańska, zachęcam do zapoznania się z XVIII-wiecznym Dworem Młyniska, który skrywa się w cieniu ogromnych kominów elektrociepłowni oraz dźwigów Gdańskiej Stoczni Remontowej.

Trudno powiedzieć, czy to dwór z zachowanymi jeszcze reliktami dawnej świetności nie pasuje dziś do jego otoczenia, czy też może raczej jego obecne otoczenie nie pasuje do niego. Przyzna to zapewne każdy, kto choćby raz znalazł się w rejonie tzw. gdańskiego Zielonego Trójkąta.

Dojazd

Wspomniany dwór znajduje się przy ul. Swojskiej zobacz na mapie Gdańska

. Obecnie mieści się tu zarząd Elektrociepłowni Wybrzeże oraz restauracja.

Do Dworu Młyniska najłatwiej dotrzeć drogą rowerową wiodącą wzdłuż ul. Marynarki Polskiej. Jadąc od strony Gdańska Głównego w kierunku Nowego Portu, tuż za węzłem Kliniczna należy odbić w prawo w ul. Swojską, przy której płynie potok Strzyży. Dwór znajduje się przed budynkiem elektrociepłowni, po lewej stronie.

Historia Młynisk

Sam dwór jak i cała okolica, która przyjęła nazwę Młyniska w 1948 r., mają bujną przeszłość. Historia tych okolic nierozerwalnie związana jest z najdłuższym gdańskim potokiem, Strzyżą i sięga 1247 r. gdy cystersi z Oliwy kupili ją od księcia Świętopełka wraz z dwoma młynami. W 1261 mieszczanie gdańscy założyli następne dwa młyny nad Strzyżą, z tego jeden na obecnych terenach Młynisk. W 1515 dzierżawcą Młynisk został Hans Lange, zbudował tartak i olejarnię, które następnie w 1548 sprzedał Jakubowi Schelle. Od tego czasu posiadłość nazywano Schellmule. Pozostawała ona w tej rodzinie do połowy XVII w, przeżywając spalenie przez wojska Stefana Batorego w 1577. Z przełomu XVI/XVII w pochodzi najstarszy plan Młynisk sporządzony przez gdańskiego geodetę Fryderyka Berndta. Gdy właścicielem posiadłości był Zygmunt Kerschenstein, w 1676 zatrzymała się tu na 4 dni Maria Kazimiera, żona króla Jana III Sobieskiego. W czasie wojny jaką Gdańsk prowadził w obronie króla Stanisława Leszczyńskiego, w 1743 wojska rosyjskie urządziły w zabudowaniach dworskich polową piekarnię, którą wraz z dworem i okolicznymi gospodami (Legan) spalił oddział wojsk gdańskich. W XVIII w z posiadłości wydzielono część zwaną Małymi Młyniskami lub Rejerowem w obrębie dzisiejszego węzła Kliniczna. Po pierwszym rozbiorze polski wszystkie dobra klasztorne przejął pruski Zarząd Domenowy. W 1779 kupiec o nazwisku Bruch zbudował nowy dwór. W tym czasie Młyniska zostały zamienione na miejsce rozładunku towarów w celu ominięcia ceł gdańskich. W latach 1803 1805 zbudowano drogę wzdłuż Martwej Wisły łączącą Młyniska z Nowym Portem, całość prac na koszt kupca Macieja Broschke. W czasie oblężenia gdańska w 1807 wojska napoleońskie zlokalizowały w Młyniskach swoją bazę wypadową. Dwór rok później został zajęty przez gubernatora Gdańska gen. Jean Rapp'a i przeznaczony na potrzeby jego kochanki Julii Buttcher. W 1813 posiadłość po raz kolejny spłonęła w wyniku oblężenia Gdańska przez Rosjan. W 1820 dwór odbudowano w stylu klasycystycznym. Dwór Młyniska przetrwał II wojnę światową w dobrym stanie i został podzielony na mieszkania. W latach 70- tych został objęty opieką konserwatorską co nie uchroniło go od dewastacji i ruiny. W połowie lat 90 - tych spółka Elektrociepłownie Wybrzeże S.A. rozpoczęła remont i przywracanie Dworu Młyniska do świetności.

Ciekawą wycieczką z kulminacją przy dworze może być przejażdżka "z nurtem potoku Strzyży".

Inne ciekawe opisy pod kątem krótkiego wypadu czy to rowerem, czy pieszo po Trójmieście i okolicach znajdziecie w dziale pt. "zakręcone miejsca"

Artykuł opracowany na podstawie książek:
1) Jerzy Samp, "Gdańskie dwory i pałace", Gdańsk 1998
2) Marcin Gawlicki, "Podmiejskie dwory gdańszczan od XVI do XVIII w", Gdańsk 1997

Mapkę dojazdu opracowano na podstawie planu miasta Gdańska wyd. Eko-Kapio.

Krzysztof Kochanowicz

Parametry trasy

Region Trójmiasto i okolice
Długość trasy 10 km
Poziom trudności łatwy

Znajdź trasę rowerową

Miejsca

Dwór Młyniska Gdańsk, Swojska 13

Opinie (27) 8 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2011-12-12 22:34

Położenie

Bardzo ciekawe położenie ma ten dworek. Wnioskuję po kliknięciu obrazka...

Wrzeszczun
12 lat
- 1 1
Twoja opinia

Zmień treść

Bardzo ciekawe położenie ma ten dworek. Wnioskuję po kliknięciu obrazka...
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-05-29 18:32

Jeżeli tam będziesz pomyśl o mnie

dobrze

somsok
6 lat
- 0 0
Twoja opinia

Zmień treść

dobrze
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2023-05-07 19:05

Oj pamiętam

Mieszkałem na wiślanej przechodziłem do szkoły 28 tam wiele lat obok dworku była firma surowce wtórne mama tam pracowała na kuchni było to około 60 lat temu mile powspominać

11 miesięcy
- 0 0
Twoja opinia

Zmień treść

Mieszkałem na wiślanej przechodziłem do szkoły 28 tam wiele lat obok dworku była firma surowce wtórne mama tam pracowała na kuchni było to około 60 lat temu mile powspominać
Regulamin dodawania opinii