Tajemnice gdyńskiej torpedowni

Marek Gotard

19 kwietnia 2010 (artykuł sprzed 14 lat)

Opinie (101)

Gdyńska torpedownia w promieniach wschodzącego słońca.

Zrujnowana i tajemnicza. Ale - niezapomniana. Ruiny torpedowni w Babich Dołach od lat rozpalają wyobraźnię turystów, wodniaków, eksploratorów, a nawet artystów.

Zobacz galerię zdjęć: torpedownia w Babich Dołach

Posadowiona 300 metrów od brzegu. Przez to widoczna jak na dłoni z wielu kilometrów, przypomina nieco opuszczony zamek. Mało kto dziś pamięta, że niegdyś łączyło ją z lądem długie molo, po którym transportowano torpedy. To, co zaś dziś przypomina mury obronne, to tak naprawdę ściany wielkiej hali. Torpedownia była bowiem wielką halą montażową oraz magazynem sprzętu do próbnych strzelań. Dlatego też budynek wyposażono w sporą wieżę, zwróconą w stronę zatoki. Obserwowano z niej bieg torped. Tych najnowszych i najbardziej tajnych, stanowiących część tak zwanych cudownych broni Hitlera - akustycznych i magnetycznych.

Ruiny w Babich Dołach to część wielkiego poligonu torpedowego, jaki Niemcy urządzili podczas wojny na terenie Zatoki Gdańskiej. O takiej, a nie innej lokalizacji zdecydowały spokojne wody zatoki oraz brak możliwości przeprowadzenia przez aliantów skutecznych nalotów.

Formoza - ośrodek badawczy Kriegsmarine na terenie portu wojennego Oksywie (Torpedo Versuchsanstalt Oxhoft - TVA) testujący w latach 1940-45 torpedy akustyczne. W głębi widać bardziej znany Torpedowaffenplatz Hexengrund, czyli torpedownię w Babich Dołach.

Poligon składał się dwóch obiektów: najbardziej znanego budynku, czyli Torpedowaffenplatz Hexengrund oraz bliźniaczego - Torpedo Versuchsanstalt Oxhoft, znajdującego się koło portu wojennego na Oksywiu (dziś znajduje się tam baza komandosów Marynarki Wojennej "Formoza") oraz punktów obserwacyjnych, posadowionych wzdłuż mierzei helskiej. Oba budynki na lądzie połączone były kolejką wąskotorową. W budynku na Oksywiu badano torpedy dla Kriegsmarine, zaś obiekt w Babich Dołach służył Luftwaffe.

Jako pierwszy - już w 1940 roku - Niemcy uruchomili obiekt na Oksywiu. W tym samym roku postanowiono wybudować drugi, bliźniaczy budynek dla Luftwaffe. Oddano go do użytku w 1942 roku.

- Mało kto wie, że poligon torpedowy Luftwaffe w Babich Dołach był strategiczną inwestycją lotnictwa niemieckiego w pierwszym okresie II Wojny Światowej. Na początku wojny Niemcy nie mieli bowiem własnych torped lotniczych. Korzystali ze sprzętu zakupionego u Włochów, a nawet Japończyków - mówi archeolog i historyk morski, Lech Trawicki.

Budowa poligonu w Luftwaffe przyczyniła się też do budowy dużego lotniska wojskowego. Niemcy musieli zbudować na nim infrastrukturę, umożliwiającą starty różnego typu - często ciężkich maszyn: Ju-52, Ju 87, He-111, Me-108, FW189.

Od budynku torpedowni Babie Doły został wytyczony tor prób poligonu torped lotniczych.

- Na największym poligonie torpedowym w ówczesnej Europie Środkowej zatrudnionych było 2500 osób. Dziennie trafiało tu do wody - albo z torpedowni, albo z samolotów, 200 śmiercionośnych cygar - mówi Wawrzyniec Markowski z Towarzystwa Przyjaciół Gdańska. - Takie tempo prac pozwoliło na szybkie powstanie bojowej wersji niemieckiej torpedy lotniczej F5b, którą następnie użyto w wielu działaniach niemieckiego lotnictwa morskiego.

W maju 1945 roku z pomostów obu torpedowni ewakuowano wojska niemieckie z Oksywia na Hel. Po wojnie tę oksywską zagospodarowano na potrzeby wojska. Drugi obiekt - należący do Luftwaffe - popadał coraz bardziej w ruinę. Z czasem osunęła się do morza frontowa ściana budowli, a pozostałości drewnianego pomostu, zostały wysadzone w powietrze przez marynarkę wojenną. Opuszczony, stał się domem dla wodnych ptaków, a także babek byczych, czyli żarłocznych rybek, przywiezionych nad zatokę przez statki z Morza Czarnego. Pojawiają się tu też regularnie komandosi, płetwonurkowie, żeglarze i artyści. Ci ostatni kręcą tu filmy. Torpedownię na Babich Dołach widać między innymi w Czterech Pancernych, serialu Kryminalni oraz filmie fabularnym Superwizja. Są też tacy, którzy chcieliby zrewitalizować torpedownię. Budując tu na przykład luksusowy hotel i SPA.

Marek Gotardm.gotard@trojmiasto.pl

Miejsca

Torpedownia Gdynia

Opinie (101) ponad 10 zablokowanych

Sortowanie
- Od najnowszych
- Od najstarszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2010-04-19 08:22

(1)

Artykuł super. I zdjęcie 10/10
Kilka dni temu na TVP Historia chyba był też dokument o tej torpedowni.

14 lat
- 41 0
Twoja opinia

Zmień treść

Artykuł super. I zdjęcie 10/10 Kilka dni temu na TVP Historia chyba był też dokument o tej torpedowni.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2010-04-19 11:02
  
  może warto by było zaprosić tam
  
  "VeryDisco" z Bear'y Grylls'em, aby tam spróbował przetrwać w tym betonowym środowisku razem z ptakami i rybkami.
  
  Szkoda, że Miasto Gdynia ma tak mało kasy na promocje.
  
  Bezstronny
  14 lat
  - 1 4
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  "VeryDisco" z Bear'y Grylls'em, aby tam spróbował przetrwać w tym betonowym środowisku razem z ptakami i rybkami. Szkoda, że Miasto Gdynia ma tak mało kasy na promocje.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2010-04-19 09:45

Ładnia ale tylko z daleka. z bliska ...

Wszystko pięknie wygląda z daleka. Pod wodą są skorupy torped. A sam budynek jest tak niemiłosiernie o****ny przez ptaki że bez butów i kombinezonu lepiej nie wchodzić. Szczegolnie latem śmierdzi strasznie. Pod wodą są pzrykryte pale wystrzępione i naprawdę trzeba uważać żeby się nie nadziać, szczególnie jak są duże fale , lub meduzy :P

kocio
14 lat
- 7 2
Twoja opinia

Zmień treść

Wszystko pięknie wygląda z daleka. Pod wodą są skorupy torped. A sam budynek jest tak niemiłosiernie o****ny przez ptaki że bez butów i kombinezonu lepiej nie wchodzić. Szczegolnie latem śmierdzi strasznie. Pod wodą są pzrykryte pale wystrzępione i naprawdę trzeba uważać żeby się nie nadziać, szczególnie jak są duże fale , lub meduzy :P
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2010-04-19 09:39

Artykuły i zdjęcia o 3 City - jak poranne ciastko do kawy :-)

Brawo dla P. Krzytofa za zdjęcie!

Autor
14 lat
- 5 1
Twoja opinia

Zmień treść

Brawo dla P. Krzytofa za zdjęcie!
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2010-04-19 09:21

Torpedownia

A ja uwielbiam to "magiczne" miejsce, i jestem tam kilkanaście razy w roku!

josef
14 lat
- 7 2
Twoja opinia

Zmień treść

A ja uwielbiam to "magiczne" miejsce, i jestem tam kilkanaście razy w roku!
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2010-04-19 09:17

fajny artykul amryki nieodkryli te informacje mozna znalezc na innych forach ale spoko jak najbardziej fajnie sie czyta i wreszcie koniec zaloby!

14 lat
- 7 0
Twoja opinia

Zmień treść

fajny artykul amryki nieodkryli te informacje mozna znalezc na innych forach ale spoko jak najbardziej fajnie sie czyta i wreszcie koniec zaloby!
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2010-04-19 08:56

Jeden bład w artykule. Niemcy nie ewakuowali sie z Oksywia w maju tylko na koniec marca. Jezeli chodzi o pomysły na zagospodarowanie torpedowni to był też projekt zrobienia tam mariny żeglarskiej.

Gdy
14 lat
- 7 1
Twoja opinia

Zmień treść

Jeden bład w artykule. Niemcy nie ewakuowali sie z Oksywia w maju tylko na koniec marca. Jezeli chodzi o pomysły na zagospodarowanie torpedowni to był też projekt zrobienia tam mariny żeglarskiej.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2010-04-19 06:41

mogłoby być więcej zdjęć torpedowni ;)

14 lat
- 44 3
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2010-04-19 06:27

Artykuły historyczne w Trójmiasto.pl REWELACYJNE

... bardzo lubię tu zaglądać i poczytać sobie takie właśnie historie i opowieści. Naprawdę ekstra. W ogóle chyba to jeden z najlepszych lokalnych portali informacyjnych w Polsce. Gratuluję!!!

MB z Gdyni
14 lat
- 116 2
Twoja opinia

Zmień treść

... bardzo lubię tu zaglądać i poczytać sobie takie właśnie historie i opowieści. Naprawdę ekstra. W ogóle chyba to jeden z najlepszych lokalnych portali informacyjnych w Polsce. Gratuluję!!!
Regulamin dodawania opinii