Szlaki turystyczne przyjazne rowerzystom?

Pojęcie turystyka rowerowa to zgrupowanie różnych form aktywności, których wspólnym elementem jest środek transportu jakim jest rower. Wśród nich wyróżnić można krótkie, kilkugodzinne wyjazdy podmiejskie, wycieczki realizowane w ramach pobytu w określonej miejscowości, rajdy rowerowe oraz długoterminowe wyprawy. Cechą wspólną dla powyżej wymienionych rodzajów aktywności jest pokonanie wyznakowanych szlaków rowerowych.

Szlak rowerowy to trasa oznaczona specjalnymi znakami, której przebieg prowadzi istniejącymi drogami publicznymi, wykorzystuje elementy infrastruktury dróg leśnych oraz wałów przeciwpowodziowych. Szlaki rowerowe stanowią jeden z podstawowych składników produktu turystyki rowerowej.

Szlak przyjazny rowerzyście to szlak spełniający określoną grupę kryteriów:

• prowadzi drogami o małym natężeniu ruchu samochodowego,
• jest wyposażony w dobrą infrastrukturę turystyczną,
• jego przebieg zapewnia wygodę dojazdu do szlaku środkami komunikacji publicznej, którymi można również przewieźć rower,
• zabezpieczona jest dobra dostępność materiałów informacyjnych i map szlaku

Elementem charakterystycznym zagospodarowania szlaków turystycznych jest stosowne oznakowanie oraz infrastruktura zapewniająca komfortową podróż i odpoczynek. Infrastruktura rowerowa to zbiór elementów w skład których wchodzi wiele elementów umożliwiających ruch rowerowy. Aby była ona atrakcyjna dla cyklisty powinna spełniać wymogi bezpieczeństwa, minimalizować straty energii oraz zapewniać komfortowy przejazd przez określony rejon. Wzrost liczby elementów infrastrukturalnych dobrej jakości, zgodnych z potrzebami rowerzystów z czasem przekłada się na wzrost liczby turystów na rowerach a tym samym na atrakcyjność turystyczną regionu. W miarę rozwoju ruchu turystycznego wzdłuż określonych szlaków pojawiają się również nowe potrzeby związane z bazą noclegową oraz gastronomią i bezpieczeństwem.

Holenderska organizacja nadzorująca ruch rowerowy (CROW) utworzyła listę wytycznych, jakie należy brać pod uwagę przy wytyczaniu szlaków:

• Spójność - szlaki muszą tworzyć spójną całość i powinny być połączone ze wszystkimi źródłami i celami podróży rowerowych.
• Bezpośredniość - szlaki powinny oferować rowerzystom możliwie najkrótsze połączenia.
• Atrakcyjność - powinny prowadzić w sposób zapewniający jazdę wśród atrakcyjnych miejsc.
• Bezpieczeństwo - powinny gwarantować bezpieczeństwo ruchu.
• Wygoda - powinny umożliwiać szybką i wygodną jazdę rowerem.

Rowerzysta podczas jazdy nieustannie pokonuje opory toczenia, jest narażony na podmuchy wiatru , zmienne warunki klimatyczne i ukształtowania terenu. Wszystkie te elementy sprawiają, że tor jazdy nie jest idealnie równy i rowerzysta do komfortowego i bezpiecznego poruszania się potrzebuje przestrzeni znacznie większej niż szerokość roweru. Dlatego też szlak przyjazny dla rowerzysty w przypadku przebiegu drogami przeznaczonymi również dla ruchu samochodowego powinien uwzględniać ten fakt i powinien być wytyczany drogami o niewielkim natężeniu ruchu samochodowego. To bardzo istotny warunek bezpieczeństwa szlaku.

Nawierzchnia szlaku rowerowego i jej stan są podstawowymi czynnikami mającymi bezpośredni wpływ na komfort, wygodę i prędkość jazdy rowerem. Jest ona znacznie ważniejsza niż oznakowanie szlaków. Najczęściej stosowanymi rodzajami nawierzchni są:

• nawierzchnie bitumiczne lub betonowe,
• nawierzchnie gruntowe ulepszone krzemionkami
• nawierzchnie z grysu lub żużla oraz kruszyw utwardzanych mechanicznie
• nawierzchnie z kostki betonowej lub kamienne

Poniżej przykłady dobrej oraz złej jakości nawierzchni tras rowerowych:



Niestety bardzo często spotykanym błędem popełnianym przez wykonawców, negatywnie wpływającym na wygodę podróży jest wytyczanie szlaków po nawierzchniach zwiększających opory toczenia, czego przykłady można zobaczyć na powyższych zdjęciach.

Na atrakcyjność szlaku mają również zdecydowany wpływ atrakcje turystyczne, o które rowerzysta może wzbogacić swoją wycieczkę. Zarówno elementy punktowe jak zabytki, punkty widokowe, kąpieliska itp., oraz obszary cenne przyrodniczo, walory krajobrazu, kompleksy leśne lub wybrane ścieżki tematyczne i widokowe odcinki dróg. Z atrakcyjnością szlaku związana jest również jego dostępność wynikająca z połączenia z węzłami komunikacji publicznej lub indywidualnej (dworce i przystanki kolejowe, bezpieczne parkingi samochodowe). Częstym błędem popełnianym w naszym kraju jest wytyczanie szlaków i tras turystycznych przez łączenie jak największej ilości interesujących miejsc w rejonie. Sprawia to, że trasa staje się nadmiernie wydłużona i nieatrakcyjna.

Rekomendowaną filozofią wytyczania szlaków turystycznych jest wytyczanie szlaku głównego, o wyższej randze np. międzynarodowej lub międzyregionalnej, który tworzy swoisty kręgosłup oraz przecinających go lub łączących się z nim tras lokalnych o niższej randze. Wówczas szlak nadrzędny, tzw. kręgosłup, powinien posiadać kompleksowe oznakowanie i dobrej jakości nawierzchnię. Powinien on zapewniać sprawne i szybkie przemieszczanie się pomiędzy głównymi atrakcjami oraz posiadać dobrze rozwiniętą infrastrukturę turystyczną. Szlaki lokalne i uzupełniające mogą mieć niższy standard, słabszą nawierzchnię oraz mniej dokładne oznakowanie. Ich zadaniem jest doprowadzenie turysty do atrakcji położonych w sąsiedztwie szlaku głównego.

O przyjazności określonego szlaku decyduje również sposób i jakość oznakowania. Za dobrze oznakowany szlak uważa się taki, po którym można podróżować bez posiłkowania się mapą. W rzeczywistości tylko niewielka liczba tras rowerowych w Polsce spełnia to kryterium.

Właściwe rozlokowanie znaków gwarantuje prawidłowe reakcje zapewniające bezpieczeństwo w ruchu drogami dostępnymi dla samochodów. Prawidłowo oznakowany szlak rowerowy powinien po każdej zmianie kierunku potwierdzać właściwe wybranie drogi przez umieszczenie za skrzyżowaniem stosownej tabliczki z oznakowaniem szlaku.

Mile widziane jako uzupełnienie oznakowania tras rowerowych są tablice i tabliczki informacyjne rozlokowane poza pasem drogi, najlepiej w punktach odpoczynkowych i etapowych na trasie. Na tablicy powinna znajdować się mapa okolicy, schemat przebiegu okolicznych szlaków oraz lokalizacja miejsca, w którym tablica się znajduje. Wskazanymi informacjami są również treści krajoznawcze, zdjęcia okolicy i lokalnych atrakcji i miejsc wartych zobaczenia.

Ciekawym oraz dość trwałym uzupełnieniem oznakowania tras mogą być wykorzystane do celów znakowania odpowiednio ukształtowane i umiejscowione np. głazy lub kamienie, na których powierzchni naniesione są informacje dotyczące kierunku przebiegu szlaku turystycznego. Jest to element szczególnie przydatny na skrzyżowaniach na terenach leśnych lub w miejscach, gdzie nie ma do czego zamontować tabliczki ze znakiem.

Niezbędnym elementem infrastruktury zapewniającej komfort podróży są punkty odpoczynkowe między innymi pozwalające na schronienie się przed deszczem, dlatego powinny być wyposażone w zadaszoną wiatę. Atrakcyjny punkt odpoczynkowy powinien również być wyposażony w ławy i stoły umożliwiające spożycie posiłku, możliwość wyrzucenia śmieci, zaplanowanie dalszej trasy, dlatego też powinny się tam znajdować tablice informacyjne z mapą przebiegu szlaku. Istotnym elementem, jaki powinien znaleźć się w punkcie odpoczynkowym są odpowiednie stojaki rowerowe umożliwiające wygodne oparcie roweru z przyczepką lub sakwami. Stojaki rowerowe powinny zapewniać bezpieczne przypięcie roweru za ramę i niedopuszczalne jest montowanie stojaków pozwalających oparcie roweru jedynie za koło, tzw. wyrwikółka.



Pomimo wielu błędów, jakie nadal są popełnianie przy wytyczaniu nowych szlaków, widać światełko w tunelu. Część z już funkcjonujących szlaków poprawia swoją jakość pod względem infrastruktury, oznakowania oraz jakości nawierzchni. Jednak nadal znaczna część nowo powstających tras rowerowych jest projektowana i wykonywana z dużą ilością błędów utrudniających podróżowanie rowerem. Powodem takiego stanu rzeczy jest ogólnie brak jednej instytucji lub organizacji nadzorującej i koordynującej tworzenie i modernizację szlaków turystycznych. Rozwiązaniem tego problemu jest utworzenie systemu certyfikacji podobnego działaniem do niemieckiego ADFC.

Przejrzyj także

• Archiwum przejechanych przez nas szlaków rowerowych

Źródło materiału:








.