Dyskomfort podczas jazdy rowerem - jak z nim walczyć?

Mogłoby się wydawać, że problemy związane z dyskomfortem odczuwanym podczas jazdy na rowerze dotyczą wąskiej grupy osób. Ci, którzy wsiadają na jednoślad sporadycznie, nie zdążą go przecież odczuć, z kolei zawodowych kolarzy chroni opieka fizjoterapeutów. Jednak kontuzje i urazy związane z jazdą na rowerze to kłopot bardzo powszechny.

• Po pierwsze: rower
• Po drugie: odzież
• Po trzecie: trening
• Kobiece sprawy

Wyżej wspomniane problemy roboczo możemy podzielić na dwie grupy - te wynikające z naszej winy i te, którym nie mogliśmy zapobiec. Ta pierwsza grupa jest całkiem obszerna, bo wbrew pozorom ogromna część z nas wciąż nie chce uczyć się na czyichś błędach i nie korzysta z dobrodziejstw dostępnej literatury czy internetu.

Według dostępnych badań, inaczej wygląda podział urazów wśród zawodowców, a inaczej wśród amatorów. Aż 70 proc. urazów u profesjonalnych kolarzy to obrażenia przewlekłe, związane np. z dysfunkcjami stawów, a tylko 30 proc. to obrażenia ostre, będące wynikiem wypadków, takie jak złamania czy stłuczenia. Wśród rekreacyjnych rowerzystów jest odwrotnie. 76 proc. to obrażenia ostre, a tylko 24 proc. to przewlekłe. Skąd taka różnica? Nie traktujemy wystarczająco poważnie przygotowania się do tego sportu, zarówno kondycyjnie, jak i w kwestii zadbania o dobry sprzęt.

Co może być źródłem bólu? Zacznijmy od tego, na czym jeździmy.

Po pierwsze: rower

Czy każdy może jeździć na takim rowerze, na jakim chce? Tak i nie. Jeśli jazdę na rowerze traktujemy wyłącznie amatorsko, dobrze dobrany rozmiar roweru to wszystko, o co musimy się martwić. Każdy pracownik sklepu rowerowego bez zawahania powie, że nie ma większej zbrodni niż kupowanie roweru w ciemno przez internet. Owszem, będzie taniej, ale czy jesteśmy pewni, że za tę różnicę nie przyjdzie nam zapłacić zdrowiem?

- Rowery bardziej wyścigowe - szosowe, szosowe aerodynamiczne, triathlonowe i czasowe - wymuszają na użytkowniku bardziej ekstremalną sylwetkę - opowiada Łukasz Szczęsny, fizjoterapeuta, terapeuta manualny i specjalista do spraw bikefittingu z VeloLAB. - Wymaga ona bardziej obszernego ruchu w stawach biodrowych i kręgosłupie. Osoby chcące kupić rower tego typu powinny być wcześniej zbadane przez fizjoterapeutę. Takie rowery mają dalej i niżej ustawioną kierownicę i po prostu mogą nie pasować do możliwości ruchowych danej osoby. Często porównuję zakup roweru z zakupem garnituru. Czy kupiłbyś garnitur "od Armaniego" jeśli ma nogawkę o 5 cm za krótką i marynarkę, w której nie jesteś w stanie zapiąć guzików? Przecież sprzedawca namawia, że da doskonały rabat i zachęca do zakupu, bo to piękny garnitur. Tylko co z tego, jeśli nie będzie na ciebie pasował? Analogia wydaje się oczywista, tym bardziej, że nieodpowiedni rower przyczyni się do powstania kontuzji.
- W trakcie bikefittingu rower zawsze dostosowujemy do kolarza, a nie na odwrót - tłumaczy Adam Żabiński, Retül Fitter z gdańskiej Wysepki. - Jeśli u kogoś występują jakieś skrzywienia, np. koślawość kolan, to bikefitter powinien wziąć to pod uwagę i nie próbować "prostować" ich na siłę, a znaleźć przyczynę, dlaczego tak się dzieje. Problemy bólowe najczęściej pojawiają się z takich powodów jak źle dobrany rozmiar roweru, złe ustawienie i wybór siodła, za szeroka kierownica w rowerach szosowych czy buty niedobrane do budowy naszej stopy. Teoretycznie każdy rower można dopasować, ale trzeba pamiętać, że jeżeli przekroczymy pewne rozmiary czy długości komponentów, takich jak kierownica czy jej wspornik, to mogą one w drastyczny sposób zaburzyć prowadzenie i zachowanie roweru. Producenci udostępniają tabele, według których zalecają wybieranie rozmiaru. Tabele opierają się na wzroście i długości nogi, ale przecież nie tylko te wartości są istotne, bo można mieć stosunkowo długie nogi, a krótki tułów i ręce, a to będzie wymagało zupełnie innej pozycji. Jeśli szukamy dla siebie idealnego roweru, można wykonać symulację na specjalnym przyrządzie imitującym rower, dzięki któremu wybierzemy nie tylko dobry rozmiar, lecz nawet producenta, którego rowery są kompatybilne z budową naszego ciała.

Po drugie: odzież

- Możemy jeździć, w czym chcemy; ważne jest, aby ubrać się warstwowo, tak aby było nam wygodnie, żeby się nie przegrzać i w razie potrzeby móc zdjąć lub rozpiąć wierzchnią warstwę - mówi Artur Osojca z Epicentrum. - Jednak im więcej i bardziej intensywnie zaczynamy jeździć, tym ważniejszą rolę będzie odgrywała odzież. Źle dobrany rozmiar i krój to najpopularniejsze błędy wśród rowerzystów, którzy robią zakupy przez internet. Każdy element odzieży trzeba przymierzyć, żeby upewnić się, że dobrze leży, a co za tym idzie - spełnia swoje właściwości. Niewygodne ubrania z niskiej jakości materiałów mogą spowodować bolesne i trudne do leczenia odparzenia lub otarcia okolic intymnych.
Producenci oferują wiele rozwiązań, od wkładek, które można wpiąć do zwykłych codziennych spodni, przez bieliznę z wbudowaną wkładką, po profesjonalne bezszwowe spodenki na szelkach, których ceny zaczynają się od 500 zł. Wszystko zależy od tego, jak często i intensywnie jeździmy. Przy wyborze spodenek z wkładką należy kierować się kilkoma ważnymi aspektami. Wybierajmy dobrej jakości materiały - syntetyczne, bo te najlepiej absorbują wilgoć i odprowadzają ją na zewnątrz. Wkładka powinna być sprężysta i dobrze układać się w pachwinach. Im bardziej miękka wkładka, tym szybciej się zużyje. Podsumowując temat odzieży - zastanówmy się, co jest nam potrzebne, być może na początek wystarczy nam dobre i wygodne siodło.

Po trzecie: trening

Co dalej? Wiosna sprzyja wspaniałym weekendowym wycieczkom, podczas których spędzimy kilka godzin w tej samej pozycji. Czy nasze ciała są na to przygotowane?

- Zacznij małymi krokami, od krótkich dystansów, które będziesz stopniowo wydłużać. Wzmocnij swój organizm, zadbaj o mięśnie głębokie, mięśnie brzucha, pleców i nóg, pamiętaj o ćwiczeniach stabilizacyjnych. Rozciągaj się przed i po jeździe. Jeśli solidnie pracowałeś nad siłą nóg, ale pominąłeś pracę nad mięśniami brzucha, to bardzo możliwe, że prędzej czy później pojawi się ból w okolicach kręgosłupa, który nie będzie gotowy na taki wysiłek - radzi Katarzyna Lewandowska, fizjoterapeutka z FizjoFemina Active.

Kobiece sprawy

Czy kobiety powinny bardziej na siebie uważać? Zależy to od intensywności naszych przejażdżek. Kobiety, które jeżdżą wyłącznie amatorsko, np. dojeżdżając do pracy, prawdopodobnie nie odczuwają żadnego związanego z tym dyskomfortu. Jeśli natomiast zaczynamy jeździć częściej i dłużej, na rowerze spędzamy jednorazowo nawet kilka godzin, nie możemy lekceważyć żadnych nieprzyjemnych symptomów.

- Rzeczywiście, pod wpływem długotrwałego ucisku na okolicę krocza może dojść do neuralgii nerwu sromowego, który zaopatruje tę okolicę - mówi fizjoterapeutka Joanna Piórek. - Możemy wtedy odczuwać takie dolegliwości, jak uczucie drętwienia, ból okolicy narządów płciowych czy też problem z załatwianiem potrzeb fizjologicznych. Odpowiednio dobrane siodełko na pewno zminimalizuje ryzyko ucisku na tkanki. Trzeba jednak zaznaczyć, że dolegliwość ta nie zdarza się często, szczególnie jeśli jeździmy na rowerze rekreacyjnie. Jazda na rowerze raczej nie jest czynnikiem ryzyka, jeśli chodzi o wystąpienie nietrzymania moczu u kobiet, przynajmniej w większości przypadków. Natomiast jeśli w grę wchodzi kolarstwo wyczynowe, może to być jednym z czynników wystąpienia tego problemu.
Wnioski nasuwają się same - jeśli poczujemy jakikolwiek dyskomfort, coś zaczyna nas boleć, zgłośmy się do specjalisty i skonsultujmy swój problem. Jazda na rowerze powinna być przyjemna, poprawiać samopoczucie i rozwijać naszą aktywność fizyczną. Nie ma żadnych przeciwwskazań do uprawiania tego sportu!