Tereny zieleni. Gdzie na rodzinny spacer?
9 maja 2020
(95 opinii)
Cmentarze mennonickie na Żuławach
7 listopada 2014 (artykuł sprzed 9 lat)
Najnowszy artykuł na ten temat
Tereny zieleni. Gdzie bezpiecznie na rodzinny spacer?
7
Nawiązując do listopadowego tematu Wszystkich Świętych postanowiliśmy odwiedzić zabytkowy cmentarz mennonicki w Stogach Malborskich. Żeby mówić jednak o cmentarzach mennonickich, należałoby zapoznać się najpierw z historią jednego z odłamów anabaptyzmu, który w wyniku prześladowań zmuszony był opuścić Holandię i szukać swego miejsca gdzie indziej w Europie.
Kim byli więc Mennonici?
Mennonici to jeden z odłamów anabaptyzmu, który w wyniku prześladowań zmuszony był opuścić Holandię i szukać swego miejsca gdzie indziej w Europie. W Polsce Mennonici osiedlali się między innymi na Żuławach oraz w Dolinie Dolnej Wisły, na terenach dotychczas nie zamieszkanych, dając początek tzw. kolonizacji olęderskiej. Byli niezwykle pracowici, wykazywali się ogromną zręcznością i kunsztem jeśli chodzi o osuszanie bagien. Do ciekawostek zaliczyć można również istniejący do dzisiaj, ponad 90-kilometrowy wał przeciwpowodziowy ochraniający żuławskie i powiślańskie miejscowości. Stworzyli oni kulturę o niezwykle surowych obyczajach i zasadach, ich "religią" była praca. W związku z licznymi dramatycznymi wydarzeniami politycznymi w Gdańsku końca XVIII w. i początku XIX w. Mennonici zaczęli opuszczać tereny Polski. Pozostawili po sobie ciekawą kulturę materialną: zadbane wioski, schludne i czyste chałupy, a przede wszystkim cmentarze o fantazyjnych nagrobkach. Ciekawostką kolarską jest fakt, że w rodzinie mennonitów wychowywany był Floyd Landis, kolarz szosowy odnoszący sukcesy m.in. w Tour de France. Z uwagi jednak na doping odebrano mu tytuł lidera wyścigu.
Cmentarze mennonickie:
Cmentarze mennonickie zakładane były zwykle w znacznym oddaleniu od wsi, co przyczyniło się w efekcie do tego że stosunkowo dużo nagrobków przetrwało do dziś, w przeciwieństwie do łatwo dostępnych cmentarzy lokalizowanych w obrębie wsi.
Charakterystycznym elementem cmentarzy mennonickich są tzw. stele, czyli pionowo ustawione płyty nagrobne wykonywane z kamienia lub, w przypadku mniej zamożnych rodzin, z drewna. Wyjątkowy eksponat można zobaczyć w lapidarium w nowodworskim Muzeum Żuławskim. Jest to odnaleziona w 1997 roku w Cyganku drewniana stela z 1876 roku. Stela wykonana z drewna modrzewiowego pomalowana szarą farbą miała imitować kamień. Z uwagi na nietrwałość materiału niewiele drewnianych steli przetrwało do dziś.
W Polsce, największy z cmentarzy mennonickich znajduje się we wsi Stogi Malborskie, gdzie właśnie zamierzamy się udać. Obecnie znajduje się na nim około 90 oryginalnych nagrobków kamiennych z XIX i I połowy XX w. Mają one formę tzw. steli, czyli pionowych prostokątnych płyt, zwykle zakończonych od góry trójkątnym tympanonem, na których umieszczano inskrypcje ku czci zmarłego i wersety z Biblii. Bardzo interesująca jest bogata symbolika nagrobna, wśród której pojawiają się takie elementy jak: zgaszona pochodnia, złamane drzewo, uskrzydlona klepsydra, gałązka bluszczu lub palmy, gołębica, gwiazda, słońce i wiele innych, tworząc niekiedy bardzo rozbudowany i skomplikowany przekaz symboliczny. Trzeba jednak zaznaczyć, że większość z tych znaków ma charakter ogólnochrześcijański i nie należy ich przypisywać wyłącznie inwencji religijnej mennonitów.
Inne cmentarze mennonickie zobaczyć można w Wikrowie, Różewie, Stawcu, czy Szaleńcu, a także wielu innych wsiach. Ciekawym obiektem jest Cmentarz Jedenastu Wsi w Cyganku. Jest to lapidarium złożone z kilkudziesięciu nagrobków pochodzących z różnych zniszczonych cmentarzy żuławskich. Są tam też kamienie polne z wykutymi gmerkami i inicjałami z XVII - XVIII wieku odkryte w fundamentach budynku gospodarczego.
Więcej ciekawych informacji znajdziecie na stronie Pawła Buczkowskiego - Żuławy.info
7
GALERIA ZDJĘĆ; fot. Krzysztof Kochanowicz i Piotr Książek
Trasa naszej wycieczki:
Trasa naszej wycieczki opierała się głównie o:
Rowerowy Szlak Mennonicki oraz Szlak Motławski.
Mapa i ślad naszej wycieczki
Statystyki wycieczki:
Miejsce rozpoczęcia i zakończenia wycieczki: Gdańsk
Główny cel wycieczki: Cmentarz mennonicki w Stogach Malborskich
Dystans: 110 km
Czas jazdy wraz z postojami: +/- 7 godzin
Drogi: głównie asfaltowe, miejscami płyty betonowe oraz odcinki dróg rowerowych
Układając wycieczkę, sugerowaliśmy się mapą pt. Z biegiem Wisły Wydawnictwa Eko-Kapio.pl
Wycieczkę prowadzili:
Krzysztof Kochanowicz i Piotr Książek [GR3miasto]
Inne trasy rowerowe i wycieczki po Żuławach:
1) Kościoły gotyckie na Żuławach Gdańskich,
2) Żuławskie wiatraki i ich historia,
3) Szlak Domów Podcieniowych przez Żuławy Gdańskie,
4) Rowerowy Szlak Mennonitów przez Żuławy Wiślane,
5) Rowerowy Szlak Mennonitów przez Żuławy Gdańskie,
6) Rowerowy Szlak Motławski z Gdańska do Tczewa,
7) Szlak cysterskiego miodu,
8) Zimowa wycieczka do ujścia Wisły
9) Tajemnice pewnego zamku na Żuławach Gdańskich
10) Zwiedzamy Żuławski Skansen Maszyn Rolniczych,
Jak widać, co chwilę mamy nowe pomysły, które realizujemy w wolnym czasie - czy to po pracy, czy w wolny weekend, nie sposób się z nami nudzić. Jeśli więc masz ochotę bawić się razem z nami, nie zastanawiaj się dłużej. Dołącz do nas, to nic nie kosztuje!
Dołącz do ludzi pozytywnie zakręconych!
O naszych inicjatywach, rajdach i wycieczkach dowiesz się regularnie odwiedzając naszą stronę internetową - GR3miasto. Organizujemy nie tylko wypady rowerowe. Przez cały rok kalendarzowy wybieramy się także na wędrówki piesze, marsze Nordic Walking, kajak. A w zależności od sezonu: różnego rodzaju sporty wodne, rolki, łyżwy, narty, snowboard. Jeśli zaś chcesz regularnie otrzymywać od nas wszelkie newsy, możesz napisać maila z prośbą o przyłączenie się do listy sympatyków GR3. Wtedy zawsze będziesz na bieżąco ze wszelkimi wydarzeniami. Kontakt e-mail: gr3miasto@gmail.com
O naszych inicjatywach, rajdach i wycieczkach dowiesz się regularnie odwiedzając naszą stronę internetową - GR3miasto. Organizujemy nie tylko wypady rowerowe. Przez cały rok kalendarzowy wybieramy się także na wędrówki piesze, marsze Nordic Walking, kajak. A w zależności od sezonu: różnego rodzaju sporty wodne, rolki, łyżwy, narty, snowboard. Jeśli zaś chcesz regularnie otrzymywać od nas wszelkie newsy, możesz napisać maila z prośbą o przyłączenie się do listy sympatyków GR3. Wtedy zawsze będziesz na bieżąco ze wszelkimi wydarzeniami. Kontakt e-mail: gr3miasto@gmail.com
Parametry trasy
- Region woj. pomorskie
- Długość trasy 110 km
- Poziom trudności łatwy
Znajdź trasę rowerową
Miejsca
Wydarzenia
Zobacz także
Fenomen rowerów gravelowych
20 października 2018
(66 opinii)
Rowerowe przyczepki bagażowe
17 września 2018
(39 opinii)
Opinie (15) ponad 10 zablokowanych
-
2014-11-07 07:16
(5)
wszystkie cmentarze niemieckie żydowskie powinny zostać zlikwidowane a w ich miejsce posadzić las
- 3 56
-
2014-11-07 07:19
Ty sam też powinieneś zgłosić się do recyclingu ;) (1)
Każdy z zabytków tworzy naszą historię, niezależnie od tego jaka ona była.
Jeśli wszystko będziemy równać z ziemią, to niedługo całą jej powierzchnię wypełniać będą "szklane wieżowce" ;-/- 19 1
-
2014-11-07 08:51
niezależnie jaka ona była?
a co mu Zydzi zrobili?
największą krzywdę , jak widać po wypowiedzi, wyrządza sobie sam- 12 2
-
2014-11-07 09:09
niemcy nienawidzili Polaków (1)
Niemcy to najbardziej zezwierzęcony naród europy. Ci wielce "kulturalni" ludzi innych ludzi przerabiali na mydło (w Gdańsku a jakże) i dopuścili się ludobójstwa na masową skalę. Lepiej żeby nie było po nich śladu bo jeszcze zechcą wrócić po "swoje".
- 2 10
-
2014-11-07 09:28
Cóż.... z tym mydłem to mit ze szkolnej lektury...
A co o kacapach napiszesz?
- 5 7
-
2014-11-07 10:30
W takim razie spadaj na Kresy, bo też jesteś tu obcy.
Powinniśmy znać lokalną historię, doceniać zabytki i je pielęgnować. Mozna całe życie tupać nóżkami i niszczyć to, co pozostało, a można to wykorzystać w budowaniu także własnej (!) tożsamości.
- 12 0
-
2014-11-07 08:51
Most w Tczewie (1)
A czy "kratownicowy" most w Tczewie nie jest zamknięty dla ruchu? Ot taki nielegalny skrót?
- 5 9
-
2014-11-07 09:00
Jest zamknięty dla ruchu samochodów
Ale ruch pieszy, rowerowy, i "wąsko gabarytowy" nadal się tam odbywa.
ps. Nie rób z tego draki, bo i tak nic nie wskórasz. Jak dla mnie to jedynie wstyd dla lokalnych władz !- 14 4
-
2014-11-07 09:10
cmentarz (1)
Ktoś mi powie coś o historii cmentarza w Różewie? Znajduje się kilka kilometrów za Nowym Dworem Gdańskim, przy Kmiecinie.
- 3 2
-
2014-11-07 11:11
Zajrzyj na stronę Żuławy.info
Autor powyższej relacji też odnosi się do tego źródła
Na stronie Pana Pawła Buczkowskiego jest wiele ciekawych informacji o Żuławach i oczywiście Mennonitach.
Polecam- 2 1
-
2014-11-07 10:01
W Stogach mnie jeszcze nie było, ale się wybiorę
A co do osób krytykujących "uśmieszki", to proponuję samemu odwiedzić jeden z wielu takich żuławskich cmentarzy lub lapidariów. W porównaniu z dzisiejszymi nagrobkami tamte to perełki, z misternymi detalami, zdobieniami i napisami. Jeśli ktoś w grupie zna niemiecki to polecam tłumaczenie napisów, tam są czasem całe życiorysy osoby zmarłej. Oprócz oczywistej zadumy i powagi, uśmiech przychodzi na twarz z powodu pięknej jesiennej przyrody i podziwiania tych misternych nagrobków.
W ogóle Żuławy to jeden wielki skansen, w pozytywnym sensie. Co kilka km jest coś wartego uwagi, akurat na wycieczkę rowerową.- 15 3
-
2014-11-07 12:16
Na ostatnim zdjęciu.... (1)
coś tacy jakby wymęczeni ci panowie :D
- 5 0
-
2014-11-07 13:02
cóż, ciężki trening, spójrz na nawierzchnię i na te opony ...
- 4 2
-
2014-11-07 13:57
Wielu Mennonitów wyjechało dopiero w 1945 roku
- 5 2
-
2014-11-09 22:23
Obecnie to chyba najwiecej Mennonitów
zyje w stanie Pennsylvania w USA. Sa nawet organizowane wycieczki autobusowe aby zwiedzac ich miejsca.
- 2 1
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.
Porady rowerowe
Sprytne i tanie sposoby dbania o rower
6 marca 2024
(85 opinii)
2 tys. zł mandatu za jazdę w słuchawkach?
5 września 2023
(230 opinii)
Szlaki rowerowe
Znajdź trasę rowerową
FilmyTurystyka rowerowa
Bieszczady Północy na rowerze
20 marca 2024
(53 opinie)
Pytają rowerzystów. Potem inwestycje
2 marca 2024
(75 opinii)
Pojezierze Kaszubskie jesienią na rowerze
16 listopada 2023
(39 opinii)
Górne tarasy leśne na rowerze
11 września 2023
(44 opinie)